Ως «Κλασσική Κινέζικη Ιατρική» χαρακτηρίζεται το σύστημα της Ιατρικής που ήταν ενδογενές στην Κίνα, όπως εξασκούνταν πριν από την «Μεγάλη Προλεταριακή Πολιτιστική Επανάσταση» του Mao Zedong στις δεκαετίες του 60 και του 70. Πρέπει να διαχωριστεί με σαφήνεια από την «Παραδοσιακή Κινέζικη Ιατρική» ή «TCM», η οποία μεταφράζεται με μεγαλύτερη ακρίβεια σε «συστηματοποιημένη Κινέζικη Ιατρική» και αναφέρεται στο σύστημα της αποκαλούμενης «παραδοσιακής» ιατρικής που αναπτύχθηκε μετέπειτα, από την κομμουνιστική κυβέρνηση, και ήταν στην πραγματικότητα μια προσπάθεια να «εκμοντερνιστεί» η κλασσική ιατρική με την υποβολή της σε διάφορες κακώς εκτελεσμένες προσπάθειες επιστημονικής επαλήθευσης και συμμόρφωσης με τις αρχές της συμβατικής Δυτικής ιατρικής.

Η μεγάλη πλειοψηφία των ασκούμενων της Ανατολικής ιατρικής που είναι ενεργοί σήμερα είναι απόφοιτοι μοντέρνων κολλεγίων TCM, και οι λίγοι ασκούμενοι που έχουν εκπαιδευτεί κλασσικά τείνουν να μεταδίδουν την τέχνη ένας προς έναν δια της σχέσης δασκάλου-μαθητή στη διάρκεια περιόδων πολλών ετών, και όχι σε Πανεπιστημιακά σεμινάρια τριών ή τεσσάρων ετών.

Κατά την διαδικασία δημιουργίας της σύγχρονης TCM έγινε μια προσπάθεια να συσχετισθούν κλασσικές ιατρικές έννοιες όπως «μοτίβα έλλειψης αρμονίας», μεσημβρινοί βελονισμού, Qi, Jing, Shen, Yin και Yang, κλπ σε συμβατικές Δυτικές αντιλήψεις της ανατομίας, φυσιολογίας και παθολογίας. Κατά τη διάρκεια αυτού του ατυχούς έργου μεγάλο μέρος της κλασσικής γνώσης είτε αποκρύφθηκε, είτε παραμορφώθηκε, είτε αφαιρέθηκε. Επιπλέον, δόθηκε έμφαση σε μερικές συγκεκριμένες μεθοδολογίες της κλασσικής ιατρικής σε υπέρμετρο βαθμό σε σχέση με τον ιστορικό τους ρόλο (όπως ο βελονισμός) ενώ η χρήση άλλων είτε μετριάστηκε (όπως η διάγνωση από τους παλμούς και τη γλώσσα) ή απορρίφθηκε τελείως (όπως η θεραπεία με QiGong).

Η TCM από την σύλληψη της ήταν μία πολιτική δημιουργία. Μια πλήρης ακαδημαϊκή συζήτηση για αυτή την διαδικασία είναι πέρα από τους σκοπούς αυτού του άρθρου, άλλα όποιος ενδιαφέρεται για μια πιο σχολαστική αντιμετώπιση του θέματος ενθαρρύνεται να ρίξει μια ματιά στην εξαιρετική διατριβή του Καθηγητή Heiner Freuhauf.

Είναι σημαντικό να διατηρούμε υπόψη ότι το αρχικό σχέδιο, κατά της σύλληψη του από τους αντιπροσώπους της Εθνικιστικής κυβέρνησης του Sun Yatsen (ο ίδιος ιατρός της Δυτικής ιατρικής) και στη συνέχεια της Κομμουνιστικής κυβέρνησης του Mao Zedong, ήταν να αφορίσουν ολοκληρωτικά την κλασσική ιατρική.

Ωστόσο υπήρχαν δυο βασικά προβλήματα με το σχέδιο αφανισμού της πρακτικής της Κλασσικής Κινέζικης Ιατρικής από την χώρα. Το πρώτο ήταν η τεράστια υποστήριξη που είχε από την μεγάλη πλειοψηφία του Κινέζικου πληθυσμού, που δεν ήταν διατεθειμένη να εγκαταλείψει τις παραδοσιακές μεθόδους φροντίδας της υγείας τους. Το δεύτερο ήταν ότι η προσπάθεια να ενσωματωθεί ένα σύστημα συμβατικής Δυτικής ιατρικής σε μία χώρα τόσο μεγάλη, με τόσο μεγάλο πληθυσμό, τόσο υποανάπτυκτη, και ειλικρινά τόσο φτωχή ήταν απλά ένα σχέδιο με πολύ ακριβή υλοποίηση. Στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα το «ιατρικό θέμα» της Κίνα παρέμενε άλυτο.

Παρά το ότι έγιναν μερικά πισωγυρίσματα από τον Πρόεδρο Mao, όπως η επινόηση της ιδέας να ενθαρρύνει παραδοσιακές μορφές ιατρικής φροντίδας για τον γενικό πληθυσμό προκειμένου να μειώσει την εξάρτηση της χώρας από τις Δυτικές ιατρικές προμήθειες και τον εξοπλισμό από την Σοβιετική Ένωση, και η διάσημη περίπτωση που αρρώστησε ο ίδιος και κάλεσε δύο κλασσικά εκπαιδευμένους Κινέζους Ιατρούς να τον φροντίσουν, ήταν κατά τη διάρκεια της δικής του «Πολιτιστικής Επανάστασης» που η πρακτική της Κλασσικής Κινέζικης Ιατρικής έφτασε στο χαμηλότερο σημείο της δύο χιλιάδων ετών ιστορίας της.

Ο Πρόεδρος Mao έγραψε ότι οι Κλασσικοί Ιατροί δεν ήταν τίποτα περισσότερο από «διασκεδαστές τσίρκου και πλανόδιοι πωλητές», και κατά την διάρκεια της Πολιτιστικής Επανάστασης οι «κόκκινοι φρουροί» του τους αντιμετώπιζαν ως τέτοιους. Διάσημοι κλασσικά εκπαιδευμένοι ιατροί φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν, εξορίστηκαν σε στρατόπεδα καταναγκαστικών έργων, και γενικά διώχθηκαν με μυριάδες τρόπους μαζί με άλλους διανοούμενους, θρησκευτικούς επισήμους, και άλλους αντιπροσώπους της παλιάς «φεουδαρχικής» τάξης. Μετά τον απόηχο της Πολιτιστικής Επανάστασης ελήφθη μια πολιτική απόφαση να «επικαιροποιηθεί» ότι παρέμενε από την Κλασσική Ιατρική υποβάλλοντας την σε επιστημονική διερεύνηση και πειραματισμό, όχι σύμφωνα με το δικό της θεωρητικό μοντέλο όπως αναλύεται στα κλασσικά κείμενα, άλλα σύμφωνα με τις αρχές και θεωρίες της συμβατικής Δυτικής ιατρικής.

Το αποτέλεσμα ήταν το ιδιαίτερα τροποποιημένο και εσωτερικά ανομοιόμορφο σύστημα στο οποίο προσδόθηκε το όνομα «Παραδοσιακή Κινέζικη Ιατρική» ή «TCM» (Traditional Chinese Medicine), ένα σύστημα στο οποίο οι κλασσικές θεραπείες συνταγογραφούνται, όχι σε αντιστοιχία με τα κλασσικά αναγνωρίσιμα μοτίβα έλλειψης αρμονίας, αλλά σε απάντηση της διάγνωσης των συμβατικών ιατρικών παθολογιών. Ένα μεγάλο μέρος του θεωρητικού πλαισίου μέσα στο οποίο η κλασσική ιατρική ασκείτο για χιλιάδες χρόνια αντικαταστάθηκε από λίστες συνταγών τύπου φόρμουλας – για σκωληκοειδίτιδα πάρτε αυτό το βότανο, για υψηλή πίεση τοποθετείστε βελόνες εδώ, κλπ.

Κατά τη διάρκεια αυτής της ατυχούς διαδικασίας υπήρξαν φωνές  διαμαρτυρίας που ζητούσαν την επιστροφή στα θεωρητικά θεμέλια της κλασσικής ιατρικής, για μια «αναγέννηση» του τρόπου με τον οποίο η κλασσική ιατρική εφαρμόζονταν, πριν οδηγηθεί στην συμμόρφωση με ένα ξένο θεωρητικό μοντέλο. Ωστόσο η υποστήριξη για την επιστροφή σε αυτό που σήμερα αποκαλούμε «Κλασσική Κινέζικη Ιατρική» δεν αποτέλεσε ένα συνεκτικό κίνημα μέχρι τα τέλη του 1990 / αρχές του 2000, ένα διάστημα που ανταποκρίνεται περίπου στα χρόνια που ο Δρ. Jiang Feng ταξίδευε έξω από την Κίνα για να θεραπεύσει ξένους ασθενείς.

(Αρχικό κείμενο: Grady Leach. Μετάφραση: Άγγελος Μπαστάκης)

Pin It on Pinterest

Share This