Τύποι του Qi

Yuan Qi

To Yuan Qi είναι Jing (Πεμπτουσία) που έχει μεταμορφωθεί σε Qi, ή αλλιώς Jing σε κίνηση. Η έδρα του Yuan Qi είναι στα νεφρά και διαχέεται στο σώμα από τον San Jiao (Τριπλός Θερμαστής). Είναι η βάση όλων των Yin και Yang ενεργειών του σώματος. Το Yuan Qi, όπως και το Προγεννητικό Jing, είναι κληρονομικό, συγκεκριμένης ποσότητας, αλλά θρέφεται από το Μεταγεννητικό Jing.

Χαρακτηριστικά του Yuan Qi:

• Είναι η δυναμική ισχύς που κινητοποιεί την λειτουργική δραστηριότητα των εσωτερικών οργάνων και η βάση της ανθρώπινης ζωτικότητας.
• Κυκλοφορεί σε ολόκληρο το σώμα μέσα σε κανάλια, βασιζόμενο στο σύστημα μεταφοράς του San Jiao (Τριπλός Θερμαστής).
• Είναι η βάση του Qi των Νεφρών, και εδράζει στο χώρο ανάμεσα στα Νεφρά, την Πύλη της Ζωτικότητας (Ming Men).
• Διευκολύνει την μεταμόρφωση του Qi. Το Yuan Qi αποτελεί καταλύτη για την μεταμόρφωση του Zong Qi σε Zhen Qi.
• Το Yuan Qi συμμετέχει στην παραγωγή του αίματος διευκολύνοντας την μεταμόρφωση του Gu Qi σε Αίμα.

Gu Qi (Qi Τροφής)

Το Gu Qi είναι το πρώτο στάδιο της μεταμόρφωσης του φαγητού. Το φαγητό υπόκεινται σε επεξεργασία από το Στομάχι και μετά αποστέλλεται στην Σπλήνα για να δημιουργηθεί το Gu Qi, σε μορφή που δεν είναι ακόμα χρησιμοποιήσιμη.

Το Gu Qi αποστέλλεται από τον Μεσαίο Θερμαστή (που περιλαμβάνει την Σπλήνα και το Στομάχι) στον Άνω Θερμαστή (που περιλαμβάνει τα Πνευμόνια και την Καρδιά), όπου συνδυάζεται με το Kong Qi (Qi Αέρα).

Μέρος του Gu Qi από τον Μεσαίο Θερμαστή αποστέλλεται επίσης τους Πνεύμονες, περνάει στην Καρδιά, όπου (με την βοήθεια του Yuan Qi και του Qi των Νεφρών), μεταμορφώνεται σε Αίμα.

Kong Qi (Qi Αέρα)

To Kong Qi πηγάζει από τον αέρα που εισέρχεται στους Πνεύμονες. Συνδυάζεται με τον Gu Qi για να δημιουργήσει το Zong Qi και διανέμεται από το στήθος. Για τον σχηματισμό του χρειάζεται καλής ποιότητας αέρας και καλές αναπνευστικές ασκήσεις.

Zong Qi (Qi Συγκομιδής)

Όπως είπαμε η Σπλήνα στέλνει το Gu Qi στους Πνεύμονες, όπου (με την βοήθεια του Yuan Qi και του Qi των Νεφρών) συνδυάζεται με τον αέρα και μεταμορφώνεται σε Zong Qi.

Λειτουργίες του Zong Qi:

• Θρέφει την Καρδιά και τους Πνεύμονες και σχηματίζει την βάση για τις ακούσιες λειτουργίες του παλμού της καρδιάς και της αναπνοής.
• Βοηθάει τους Πνεύμονες στον έλεγχο του Qi και την αναπνοή καθώς και την λειτουργία της Καρδιάς για τον έλεγχο του Αίματος και των Αιμοφόρων Αγγείων. Εάν το Zong Qi είναι αδύναμο, τα άκρα, και ειδικά τα χέρια θα είναι αδύναμα ή κρύα.
• Συγκεντρώνεται στο λαιμό και επηρεάζει την ομιλία (που είναι υπό τον έλεγχο της Καρδιάς) και τη δύναμη της φωνής (υπό τον έλεγχο των Πνευμόνων). Η δύναμη του Zong Qi μπορεί να καθοριστεί από την υγεία της Καρδιάς, των Πνευμόνων και από την κυκλοφορία του αίματος και τη φωνή. Όταν είναι αδύναμο έχουμε αδύναμη φωνή και αδύναμη κυκλοφορία στα χέρια.
• Επηρεάζεται εύκολα από συναισθηματικά προβλήματα. Για παράδειγμα, η στεναχώρια αποδυναμώνει τους Πνεύμονες και σκορπίζει την ενέργεια στο στήθος.
• Το Zong Qi και το Yuan Qi βοηθούνται αμοιβαία. To Zong Qi ρέει καθοδικά για να βοηθήσει τα Νεφρά. Το Yuan Qi ρέει ανοδικά για να βοηθήσει την αναπνοή (και τον σχηματισμό του Zong Qi).

Zhen Qi (Πραγματικό Qi)

Ονομάζεται και «Φυσιολογικό» Qi. Το Zong Qi μεταμορφώνεται σε Zhen Qi με τη βοήθεια του Yuan Qi. To Zhen Qi αποτελεί το τελευταίο στάδιο στην μεταμόρφωση και διύλιση του Qi. Είναι το Qi που κυκλοφορεί στους μεσημβρινούς και θρέφει τα όργανα.

Το Zhen Qi έχει δύο διαφορετικές μορφές, το Ying Qi και το Wei Qi.

Ying Qi (Θρεπτικό Qi)

To Ying Qi θρέφει τα εσωτερικά όργανα και ολόκληρο το σώμα. Έχει στενή σχέση με το Αίμα και ρέει μαζί με αυτό στα αγγεία και τους μεσημβρινούς.

Είναι το Qi που ενεργοποιείται με την εισαγωγή των βελόνων στα σημεία των μεσημβρινών.

Το Ying Qi παραμένει δύο ώρες σε κάθε κανάλι, κινούμενο και στους 12 μεσημβρινούς σε ένα κύκλο 24 ωρών. Κατά τη διάρκεια αυτών των περιόδων, τα αντίστοιχα όργανα θρέφονται και συντηρούνται από το Ying Qi.

Wei Qi (Qi Προστασίας)

Το Wei Qi είναι περισσότερο Yang από το Ying Qi. Κινείται γρήγορα, «γλιστράει» και κινητοποιείται γρήγορα.

Βρίσκεται κυρίως στο Εξωτερικό (δέρμα και μυς). Ταξιδεύει εντός και εκτός των καναλιών. Ρέει κυρίως στα επιφανειακά στρώματα του σώματος, ιδιαίτερα στους μεσημβρινούς των Τενόντων – Μυών.

Λειτουργίες του Wei Qi:

• Προστατεύει το σώμα από επιθέσεις εξωγενών παθογόνων στοιχείων (δηλαδή Άνεμος, Κρύο, Ζέστη, Υγρασία).
• Θερμαίνει, ενυδατώνει και βοηθά στην θρέψη του δέρματος και των μυών. Ρυθμίζει το άνοιγμα και το κλείσιμο των πόρων (και κατά συνέπεια την εφίδρωση και την θερμοκρασία του σώματος).
• Το Wei Qi ελέγχεται από τους Πνεύμονες, που ρυθμίζουν την κυκλοφορία του στο δέρμα. Επιπλέον, οι Πνεύμονες διασπείρουν υγρά για να ενυδατώσουν το δέρμα και τους μυς. Αυτά τα υγρά αναμειγνύονται με το Wei Qi. Η εφίδρωση εξαρτάται από την ικανότητα των Πνευμόνων να κυκλοφορούν το Wei Qi και τα υγρά στο εξωτερικό του σώματος.

Έλλειψη του Wei Qi μπορεί να οδηγήσει σε αυθόρμητη εφίδρωση (οι πόροι δεν ανοίγουν και κλείνουν σωστά, και τα υγρά διαρρέουν).

Όταν ένα εξωγενές παθογόνο στοιχείο (π.χ. Άνεμος-Κρύο) εισβάλει στο Εσωτερικό, μπορεί να μπλοκάρει τους πόρους, εμποδίζοντας την λειτουργία του Wei Qi και την εφίδρωση. Η αντιμετώπιση η επαναφορά της λειτουργίας διασκόρπισης των Πνευμόνων, η ενδυνάμωση του Wei Qi και η πρόκληση εφίδρωσης, για την αποβολή του παθογόνου παράγοντα. Η θεραπεία εφίδρωσης χρησιμοποιείται συχνά στα πρώτα στάδια της εισβολής παθογόνου στοιχείου τύπου Ανέμου-Κρύου.

Το Wei Qi έχει ένα πολύπλοκο πρότυπο κυκλοφορίας με 50 κύκλους κατά τη διάρκεια μιας 24ωρης περιόδου, 25 τη ημέρα και 25 τη νύχτα. Κατά την διάρκεια της ημέρας το Wei Qi κυκλοφορεί στο Εξωτερικό, ενώ τη νύχτα αποσύρεται στο Εσωτερικό και κυκλοφορεί στα Yin Όργανα. Από τα μεσάνυχτα μέχρι το μεσημέρι το Wei Qi εξωτερικεύεται και βρίσκεται στην μέγιστη ισχύ του στο Εξωτερικό το μεσημέρι. Από το μεσημέρι μέχρι τα μεσάνυχτα, το Wei Qi προοδευτικά αποσύρεται στο Εσωτερικό, για να προστατεύσει τα Yin Όργανα.

Αυτός είναι και ο λόγος που κάποιος είναι πιο εύκολο να κρυώσει το βράδυ από ότι είναι τη μέρα, μιας και το Wei Qi αποσύρεται στο Εσωτερικό το βράδυ. Ο ύπνος κάτω από ένα ανοιχτό παράθυρο το βράδυ για παράδειγμα δίνει στους εξωγενείς παθογόνους παράγοντες μεγαλύτερες πιθανότητες να προσβάλλουν κάποιον παρά κατά τη διάρκεια της μέρας, μιας και το Εξωτερικό του σώματος είναι λιγότερο προστατευμένο τότε.